Dr hab. Stefan Bielański, prof. UP

Dr hab. Stefan Bielański, prof. UP (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie)

Tradycje Europy Środkowej i jej związków z Italią
(Traditions of Central Europe and Their Relations with Italy)
wykład w języku polskim

Wprowadzenie do tematyki związków kulturowych pomiędzy krajami Europy Środkowej z perpsektywy historycznej i politologicznej. Koncepcja "Wyszehradu" wywodzi się ze złożonej struktury zróżnicowanych tożsamości kulturowych i strategii politycznych posiadających jednak źródło we wspólnych doświadczeniach historycznych. Pełne zrozumienie konceptu staje się możliwe, jeżeli zostanie on nakreślony na szerszym, geopolitycznym tle. Przykład Italii staje się inspirującym punktem odniesienia - o ile polityczne strategie Włoch i krajów wyszehradzkich pozostają rozdzielne, to pewne wspólne doświadczenia historyczne wytwarzają kody kulturowe powszechnie funkcjonujące w tych regionach.

Olga Bobrowska (doktorantka, WZiKS Uniwersytet Jagielloński)

Ziemia bez bogów. Myśl Leszka Kołakowskiego w polskim filmie animowanym
(No Gods Land. Leszek Kołakowski's Thought in Polish Animated Film)
wykład w języku angielskim

Leszek Kołakowski był wybitnym filozofem, który znacząco wpłynął na XX-wieczną międzynarodową humanistykę oraz europejskie ruchy demokratyczne. Poza piśmiennictwem naukowym stworzył także szereg tekstów eseistycznych, bajek, dramatów scenicznych, które inspirowały w przeciągu lat kolejnych polskich twórców fimów animowanych. Dwa dzieła polskiego "małego kina" nawiązujące do twórczości Kołakowskiego (Wygnanie z raju, 1966, reż. Jerzy Zitzman; Jak bóg Maior utracił tron, 1999, reż. Piotr Walicki, Paweł Muszalski) zostaną omówione w kontekście przemian intelektualno-politycznych lat sześćdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

Bobrowski Michał

Dr Michał Bobrowski (Uniwersytet Jagielloński)

Z wieczności do teraz. Podróż bez powrotu w filmach Zdzisława Kudły
(From Eternity to Here. Journey of No Return in Films of Zdzisław Kudła)
wykład w języku angielskim

Refleksje na twórczością animowaną Zdzisława Kudły, wybitnego, lecz mało znanego twórcy aktywnego zarówno w czasach komunistycznych, jak i w okresie transformacji lat dziewięćdziesiątych. Rewolucjonizując schematy narracyjne oraz kwestionując tryby percepcji filmy Kudły w nowatorski sposób dotykają kwestii filozoficznych i politycznych.

Bristot Paola

prof. Paola Bristot (Akademia Sztuk Pięknych w Bolonii)

Paola Bristot was born in Aviano (Italy) in1961, graduated in History of Arts in DAMS in Bologna in 1985 with a thesis about Luigi Veronesi and different relations in the artistic expression (drawings, animation on the celluloid, music). Since 1997, hasbeen teaching the Languages of Contemporary Art, and the Theory and Techniques of the Cinema and Audiovisual production at the Academy of Fine Arts in Bologna. She is a curator of visual art exhibitions and is the president of the Vivacomix association. She is the art director for the Piccolo Festival dell’Animazione (Little Festival of Animation) in Udine, Pordenone, Gorizia and Trieste).

She signed with Andrea Martignoni the 3 DVD anthology of italian animation “Animazioni (2010/12/14, ed. Associazione Viva Comix, Ottomani). She produced like art director the animation filmproject “Re-cycling” (Arte Video. 2014).

Vox Lunae. Wewnętrzna dynamika kobiecej animacji z Włoch
(Vox Lunae. Inner Dynamics in the Female Italian Animation)
wykład w języku angielskim

Kobiecość w sztukach wizualnych jest często postrzegana jako subtelna grafika, która nieraz bywa łączona z uważną obserwacją detalu. Pomiędzy tego rodzaju spostrzeżeniem, a bardziej intymną analizą, czy częściej auto-analizą, droga jest krótka. Odtwarzamy więź pomiędzy symbolicznych asocjacji, które prowadzą nas od wewnętrznego spojrzenia na pozycje outsidera. W filmie “Haircut” Virgina Mori odpina treski, odcinane ogromnymi nożycami łączą się z zasadą kastracji. Obraz świętego Władysława, ciągle powracająca postać w animacjach Magdy Guidi, wiąże się z konfliktem podświadomyh zasad narzuconych przez religię... Albo też metamorfozy motyli stworzone przez Beatrice Pucci w filmie “Imago”, ikon narodzin i macierzyństwa, typowo kojarzonych ze światem kobiecym. Dla wszystkich tych autorek prawdziwa rewolucja polega na ekspresji artystycznej; formie, która nosi cechy wyzwolenia samej siebie poprzez przenoszenia idei, obsesji i myśli pomiędzy jednostką a zbiorową duszą; poszerzenia tych koncepcji w wymiarze zbiorowej wyobraźni.

Chunning Guo

Guo Chunning (doktorantka, Renmin University, Pekin)

Archeologia pamięci: Eksploracje Animowanego Dokumentu
(The Archaeology of Memory: The Explorations of Animated Documentary)
wykład w języku angielskim

Wystąpienie ma na celu wykazanie w jaki sposób Animowanego Dokumentu może być użyty w eksploracjach pamięci. Wychodząc od “Archeologii wiedzy” Michela Foucault, archeologia ewoluowała z pozycji wyłącznie dyscypliny akademickiej do statusu narzędzia filozoficznego wykorzystywanego w eksploracji struktur historycznej narracji. W celu przełożenia archeologii na potrzeby naszego kontekstu, eksploraja ta wymaga naszej ciekawości oraz ambicji, tak abyśmy mogli spojrzeć wgłąb rzeczy niczym archeolodzy. Referat polega na badaniu zakorzenionym w praktyce. Po pierwsze, wykazane zostanie połączenie pomiędzy indywidualną pamięcią z własnym doświadczeniem twórczym podczas prac nad trylogią Animowanego Dokumentu „The Memories of Growing Up”. Wytłumaczone zostanie także w jaki sposób wspomnienie śmierci nienaturalnej zaowocowało realizacją Animowanego Dokumentu „Ketchup”. Uznaję za słuszną metaforę jednego z badaczy, „Animacja i dokument to dziwna para”. W wystąpieniu zamierzam przyjrzeć się perfekcyjnemu związkowi Animacji oraz Dokumentu i zrodzonemu z niego nowemu bytowi, jakim jest Animowany Dokument. Poświadczając perfekcyjność owego „małżeństwa” zamierzam przeprowadzić rozumowanie w oparciu o cztery aspekty:

A: Indywidualna pamięć i historyczna narracja

B: Porządek rzezy: Animacja lub dokument

C: „New Chinese School” i pamięć autobiograficzna

D: Porównawcze studium animowanego dokumentu z Europy Wschodniej

Punkt pierwszy ustanowi ukryty most pomiędzy rzeczywistością a wyobraźnią, Wspomnieniem. Analizując wybrane przykłady dokumentów animowanych odkryte zostaną zalety powracania do wspomnień, szczególnie autobiograficznych, w animowanym filmie dokumentalnym.

Punkt drugi odnosi się do metodologii badań. W jaki sposób możemy kategoryzować nowe medium, jakim jest animowany dokument? Czy punktem odniesienia jest krótkometrażowy film animowany, czy zaś dokumentalny? Właściwie, kwestia nazewnictwa może zaoferować nową perspektywę, jeśli powiążemy tę problematykę z pewnymi wątkami poruszanymi przez Foucault w „Porządku dyskursu”. W gruncie rzeczy stwiamy więc pytanie o naturę naszego rozumienia Animacji i Dokumentu. Ambicją autorki jest zademonstrowanie Animowanego Dokumentu jako przęsła między Strukturalną Geologią, Historyczną Geografią, Strukturą Pamięci i Strukturą Historyczną. Połączenie tych dziedzin jest oparte na interdyscyplinarnych badaniach systemu i struktury. Celem tego rodzaju działania jest badanie podobne podobne pracy archeologa, odkrywanie głębi pod powierzchnią Ziemi, poświadczanie tożsamości/wieku według powiązań pomiędzy jej warstwami.

Część trzecia w sposób bezpośredni jest powodem podjęcia tego badania. Dzięki realizacji filmu „Ketchup” i postaci mentora Shuibo Wanga, badaczka odkryła gatunek Animowanego Dokumentu. Stając się częścią Animowanego Dokumentu należało rozpocząć jego odkrywanie. Wątek ten wiąże się także z wykazaniem powiązań pomiędzy krytyką, a eksperymentem.

Wreszcie, uwaga zostanie poświęcona twórcom Animowanych Dokumentów z Europy Wschodniej. „Słodkie rytmy” (1965) Kazimierza Urbańskiego, „Crulic: Droga na drugą stronę” (2011) Anci Damian, „Kronika Oldricha S.” (2012) Rudolfa Smida wykazują potencjał i możliwości w ramach ujawniania jednostkowej autobiografii jako odbicia kontekstu „dużej” historii.

Giżycki Marcin

Prof. dr hab. Marcin Giżycki (Rhode Island School of Design; Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach)

Gdzie jest polska animacja polityczna? 
(Where is Polish Political Animation?)
wykład w języku angielskim

Animowany film polityczny ma długą tradycję. Od samego początku był wykorzystywany jako broń satyryczna lub też narzędzie propagandy. Nawet w okresie komunizmu polscy animatorzy byli w stanie zrealizować szereg filmów krytycznych, w mniejszym lub większym stopniu, wobec totalitarnego systemu. Wydaje się, że tego rodzaju film całkowicie zniknął już w dzisiejszej Polsce. Co się stało? Dlaczego stępiło się ostrze politycznej satyry? Z pewnością pytania te domagają się odpowiedzi.

Iványi-Bitter Brigitta

Dr Brigitta Iványi-Bitter (Moholy-Nagy University of Art and Design, Budapeszt)

Struktury fabularne autorskich filmów animowanych z krajów wyszehradzkich z czasów Zimnej Wojny
(Storyline structuresinauteur animation films in the v4 countries in theCold War era)
wykład wideo w języku angielskim

Martignoni Andrea

Andrea Martignoni (IULM University w Mediolanie)

Andrea Martignoni was born in Bologna (italy) in 1961, graduate in Musicology with a thesis on soundtrack in animation and in Geography with a thesis on soundscape. He is a performer, sound designer, historian in Animation. He has created soundtracks for several short animated films He teached history of animation in Fine Arts Palermo, and actually in IULM University in Milan. He works closely with several international festivals with master classes, workshops, lectures on topics related to animation and soundtrack. He is often invited to international juries and selection committees throughout the world. Carries workshops together with Basmati A.C. and Ottomani Cultural Association promotes the Italian animated film internationally. In 2010-2014 he curated with Paola Bristot ANIMAZIONI a collection of three DVDs, about Contempoarary Italian Animation, the fourth DVD is going to be ready soon. He won the Golden Reiter for the best soundtrack to the 23 th edition of the International Short Film Festival FilmFest Dresden 2011 and Asifa Italia Award in 2010.

„Animator podświadomości”. Pomiędzy obsesjami i anarchią w filmach Igora Imhoffa, Blu i Donato Sansone
("Animator of Subconcious". Between Obsessions and Anarchy in Igor Imhoff, Blu, Donato Sansone's Movies)
wykład w języku angielskim

Cykl „Percorsi” Igora Imhoffa obsesyjnie przepełniony atawistycznymi symbolami i obrazami; miejskie ściany wykorzystywane przez Blu jako kartki papieru, na których animuje swój oryginalny „weltanshauung”; seksualne fobie Donato Sansone. Co wszystkie te sprawy mają ze sobą wspólnego? Właściwie nic ponadto, że są to filmy animowane. Trójka artystów poddaje się jednak własnym obsesjom i rewolucyjnemu duchowi poprzez absolutną formę filmową, często anarchistyczną, wolną od wszelkich ograniczeń narzucanych przez Producentów.

Neděla Jiří

Mgr Jiří Neděla (Pedagogical Faculty of Palacký University, Olomouc)

Jiří Neděla (1982)

In 2009, he graduated from the field of Czech philology and film studies on Philosophical faculty of Palacký University in Olomouc, the Czech Republic. Since the years of his studies he´s been a member of a team organising Festival of Film Animation (Přehlídka animovaného filmu - PAF), dramaturgically distinctive event presenting not only animated films, but also works from the fields of new media, videoart and performance.

Apart from his dramaturgical activities, currently he is a student of postgraduate studies on Pedagogical faculty of Palacký University, on the department of intermedia arts.

Sen jako drugie życie
(Dream As Second Life)
wykład w języku angielskim

Wystąpienie dotyczy twórczości Jana Švankmejera, czeskiego filmowca i animatora, autora cieszącego się uznaniem na całym świecie, którego sztuka od końca lat sześćdziesiątych pozostaje w nierozerwalnym związku z aktywnością grupy czeskich surrealistów. Przedmiotem referatu będzie twórczość Jana Švankmajera analizowany w oparciu o narzędzia analizy języka filmu przy użyciu metodologii wypływającej z semiotycznej refleksji nad filmem reprezentowanej przez Christiana Metza. Obok teorii Metza dotyczącyh psychoanalitycznego modelu aparatu psychicznego (id – ego – superego) uwzględniona zostanie teoria interpretacji snu opisana przez Zygmunta Freuda ze względu na fakt przywoływania przez artystę tej właśnie koncepcji w rozważaniach teoretycznych, jak i działaniach artystycznych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona analgoii pomiędzy mechanizmem tzw. pracy snu z jednej strony, z drugiej zaś metaforze i metonimii jako figurach semiotycznych i artystycznych. Mechanizmy metafory oraz metonimii zostaną opisane na wybranych przykładach z twórczościJana Švankmajera pohodzących z różnych zakresów syntagmatycznych poziomów medium filmowego – ujęcia, sceny lub zderzenia wielu scen wraz z ich elementami. Dzięki tak przeprowadzonej analizie cechy specyficzne twórczościJana Švankmajera – przede wszystkim wykorzystywane elementy języka filmu (w szczególności animacji) oraz wyróżniający się w jego filmach fenomen snu – uwidocznione zostaną w kontekście jego przynależności do ruchu surrealistycznego.

Orosz Anna Ida

Anna Ida Orosz (doktorantka ELTE’s Institute of Art Theory and Media Studies, Budapeszt) 

Satyra i socjografia: obraz historii w węgierskim krótkometrażowym filmie animowanym przed 1989 rokiem
(Satire and Sociography: the Depicition of History in Hungarian Animated Short Films before 1989) 
wykład w języku angielskim

Pod sam koniec lat sześćdziesiątych, w szczególności po zdławieniu Praskiej Wiosny w 1968 roku, które pozbawiło złudzień węgierską inteligencję, sztuka wraz z filmem i animacją odwróciła się od wielkich ideologii (i fałszywych wyobrażeń) socjalizmu w stronę socjologicznej rejestracji codzienności zwykłych ludzi. Wiele spośród filmów zrealizowanych w tym okresie, włączywszy w to niektóre filmy animowane, wydaje się być częścią (niektóre zaś wręcz były) większych socjologicznych studiów. Na przestrzeni lat podejście socjograficzne – w coraz bardziej abstrakcyjny i niebezpośredni sposób – stało się częścią krótkometrażowej animacji autorskiej, a także dokumentu, kina fikcji i dzieł eksperymentalnych. Dzięki połączeniu dokumentalizmu i fikcji oraz przy użyciu alegorii i metafor, filmy te nie tylko przedstawiały krytyczny obraz czasów przedkomunistycznych, ale także stalinowski kult jednostki z lat pięćdziesiątych oraz kontrowersyjny charakter wizerunku Węgier jako “najszczęśliwszego baraku obozu socjalistycznego” cieszącego się umiarkowaną wolnością i kontrolą. Wystąpienie ma na celu przybliżyć rozmaite praktyki animowacji filmowej sprzed 1989 roku, które łączyły neutralne studia socjograficzne z wysoce subiektywnym podejściem autorskim w obrazowaniu bolesnej historii (oraz sytuacji współczesnej) małego, wschodnioeuropesjkiego państwa. Omówiona zostanie twórczości artystów takich jak György Kovásznai, Katalin Macskássy, Béla Vajda, Péter Szoboszlay i István Orosz.

Sedia Giuseppe

Giuseppe Sedia (FIPRESCI)

Giuseppe Sedia is a French-born Italian journalist. He is reporter for the Italian daily Il Manifesto in Poland. He writes regularly about Polish cinema for The Krakow Post and is a member of FIPRESCI.

Przekręcając gatunki – dwa przykłady animowanych westernów z Włoch i Polski
(Twisting Genres - 2 Examples of Western Animation Film from Italy and Poland ) 
wykład w języku angielskim

Czy animacja rzeczywiście zakwestionowała estetyczne kanony filmowego westernu? Byłoby przesadą twierdzić, że Mały western (1961) i West and Soda (1965) zrewolucjonizowały gatunek. Niemniej, Witold Giersz oraz Bruno Bozzetto zarówno na poziomie formalnym, jak i tematycznym,  naruszyli konwencje zanim pojawiły się spaghetti-westerny czy filmy Sama Peckinpaha. Jednocześnie udało im się zachować wzory niezbędne do identyfikacji filmów w ramach gatunkowego imaginarium. Celem wystąpienia jest nie tylko ukazanie pionierskiego charakteru przedsięwzięć obu autorów, ale przede wszystkim przeprowadzenie analizy ich nowatorskiego, potencjalnie bluźnierczego humoru.

Sowa Robert

Dr Robert Sowa (adiunkt, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie)

Ur. w 1972 r. w Krakowie, reżyser filmów animowanych.

Absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie gdzie obecnie kieruje Pracownią Filmu Animowanego. Zajmuje się artystycznym filmem animowanym, malarstwem i fotografią. W swoich filmach animowanych posługuje się językiem skojarzeń i wizualnej kreacji. Koncentruje się na analizie stanów emocjonalnych swoich bohaterów, wyrażanych na granicy świata realnego z wyobrażonym. Robert Sowa jest również autorem projektów multimedialnych łączących animację z muzyką współczesną m.in. dla festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. Współpracował również przy realizacji wielu filmów fabularnych i dokumentalnych.

Filmy Roberta Sowy były nagradzane i prezentowane na licznych pokazach w kraju i za granicą, między innymi:

- CENTRUM POMPIDOU, Paryż

- MUSEUM of MODERN ART, NOWY JORK, USA

- FESTIVAL DEL FILM LOCARNO, Szwajcaria

- ANIMA MUNDI GALLERY, Rio de Janeiro, Sao Paulo, Brazylia

- MUZEUM NARODOWE w Krakowie

- THE NEW GENERATION OF POLISH CINEMA, Londyn, Anglia

- CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ, Warszawa

- MOVING IMAGE CENTRE, AUCKLAND, New Zeland

Robert Sowa na stałe współracuje z:

Center for Digital Arts and Experimental Media (DXARTS) University of Washington w Seatle, USA

Krakowskim Festiwalem Filmowym - jako kurator międzynarodowego konkursu animacji

Międzynarodowymi Warsztatami Filmu Animowanego

Deutsches Institut für Animationsfilm e.V. Drezno

- Laureat Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

- Visiting artist w Center for Digital Arts and Experimental Media (DXARTS) University of Washington

- Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie filmu

- Laureat Nagrody Specjalnej Jury dla filmu “Sekwens”- ODENSE International Film Festival, Dania

- Wyróżnienia dla filmu “Sekwens” - Etiuda&Anima International Film Festival

- Nagroda dziennikarzy - 27 Festiwal „Młodzi i Film”, Koszalin

- Grand Prix za film pt.: „Fryzjer” na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Autorskich w Krakowie

- Wyróżnienie specjalne za film „Portret we wnętrzu”, XXXIV Festiwal Filmów Krótkometrażowych w Krakowie

- Stypendysta Miasta Krakowa w dziedzinie filmu

- Ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej

Jest członkiem:

ASIFA, Association Internationale du Film D'Animation

Stowarzyszenie Filmowców Polskich

Stowarzyszenie Twórców Filmu Animowanego Eksperymentalnego i Video Studio A

Wszechogarniające gatunki  
(Immersive Genres)
wykład w języku angielskim

"We spend part of their lives in virtual cyberspaces, can operate simultaneously in parallel
worlds, quickly changing its personality according to the requirements of the new reality-
simulated or real. We live in a world concise, striking slogans. We are accustomed to quick
search the required data. We are less inclined to reflection, and more spontaneous. We prefer to
pass for creative than urgent. Our life has become more temporary. We think the images rather
than words. We perceive reality in a systemic way and subjective rather than linear and
objective, modifying their identity by trying new incarnation. Our world has no boundaries and
constantly changing "
Jeremy Rifkin "Age of Access"
New genres, including the immersive media, stereoscopic imaging methods and technologies
related, sound, for example - ambisonic, are an example of opening up new opportunities. The
avant-garde of the twentieth century m.in grew as a result of cooperation between science and the
arts. Photography, animation, film, multimedia activities, performances, audiovisual
experimenter's action on the basis of scientific achievements marked a new poles of creative
exploration. Research and experiments on digital infrastructure change reality and new
possibilities challenge.
Blurring the boundaries of species generates new ...
What does this mean ...
Analysis on the basis of selected examples

Sowa Wiola

Wiola Sowa (Wydział Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie) 

ur. w 1972 w Gnieźnie.

Reżyser filmów animowanych.

Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydziału Grafiki.

Dwukrotna laureatka Stypendium TwórczegoMinistra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Stypendium Artystycznego Miasta Krakowa i Stypendium Goethe Institut.

Obecnie jest doktorantem w Szkole Filmowej im. L. Schillera w Łodzi i wykładowcą na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

W latach 2008 - 2012 kierowała polską sekcją ASIFA (Association Internationale du Film d'Animation).

Od 2010 roku jest ekspertem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Zajmuje się artystycznym filmem animowanym, ale realizuje również filmy mixed media, mieszając animację z dokumentem i fabułą.

Kobiece podejście do świata
(Female Approach to the World)
wykład w języku angielskim

W ciągu ostatniej dekady nowa generacja polskich twórców miała szansę zabrać głos poprzez swoje filmy. Te najważniejsze najważniejsze należały do reżyserek. Małgorzata Bosek, Olga Wroniewicz z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Izabela Plucińska, Anita Kwiatkowska-Naqvi ze Szkoły Filmowej w Łodzi, Wiola Sowa, Marta Pajek i Ewa Borysewicz z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, stworzyły filmy o związkach, sytuacji kobiet w otaczającej ich rzezywistości oraz niezwykłym doświadczeniu tej rzeczywistości. Zróżnicowanie języka filmu, stylistyki wizualnej oraz fabuł jest charakterystyczne dla tych autorek. Jednakże najbardziej interesująca jest analiza i ocena jednostkowego progresu w obcowaniu z indywidualnymi tematami widocznego w kolejnych filmach. Małgorzata Bosek w swoim tryptyku (Dokumanimo, Wyspa gibonów, Dwa żywioły) analizowała nie tylko związki, ale także tworząc obrazy złożone z kolekcji śmieci, sama poddawała się krytyce. Marta Pajek rozpoczęła swoją twórczość filmową od opisu nierealnej rzeczywistości i od czasu “Snępowiny” rozwija i eksploruje temat kobiecości zanurzonej w niezrozumiałych dla bohaterek kontakstach, co znajduje szczególną konkluzję w jej najnowszym projekcie “Impossible Figures”. Doświadczamy niezwykle interesującej zmiany w obrębie polskiej animacji. Dominacja reżyserek zmienia tematykę w stronę filmu bardziej emocjonalnego, osobistego, a przez to wytwarza nowy rodzaj społecznej krytyki.

Stasiowski Maciej

Maciej Stasiowski (doktorant, WZiKS Uniwersytet Jagielloński)

Patologiczny przerost: film animowany jako wirtualne medium artystycznych poszukiwań Zdzisława Beksińskiego 
(Pathological outgrowth: animated film as a virtual medium for Zdzisław Beksiński’s artistic investigations)

Nawet dziesięć lat po śmierci artysty, Zdzisław Beksiński pozostaje postacią kontrowersyjną. Pozytywnym aspektem tego renesansu jest wzrost zainteresowania nie tylko jego malarstwem czy fotografiami, ale samą osobą twórcy i innymi obszarami jego działań artystyznych, przede wszystkim pisarstwem oraz wizją kina, zaledwie notatki na marginesie, które jednak układają się w koherentny projekt. W jednej z zarejestrowanych rozmów z Piotrem Dmochowskim, francuskim marszandem, Beksiński wyjawia, że gdyby miał zajmować się filmem, nie zaś malarstwem, to zapewne najlepiej odnalazłby się w eksperymentalnym filmie animowanym. Gromadząc tego typu rozproszone informacje, czemuż by nie spróbować wyobrazić sobie, jak wyglądałoby kino według Beksińskiego, gdyby wybrał studia w łódzkiej Szkole Filmowej zamiast architektury w Krakowie? Szczególnie, że jego dziedzictwo pod postacią scenografii i często bywa przywoływane przez twórców takich jak Christ Landreth czy Guillermo del Toro. To spekulatywne studium ma na celu zebranie licznych, luźnych wątków, które nakreślą nigdy niezrealizowaną wizję animowanego kina Zdzisława Beksińskiego, która może zostać niejako zmontowana z jego niekompletnych krótkich historii, rejestracji wideo procesu malarskiego, sporządzonych na poczekaniu uwag na temat filmu, a także szeregu cytatowań dzieł malarza w filmach współczesnych twórców. Powstrzymując się od wynalezienia przedmiotu badań, wzięte pod uwagę zostaną te aspekty, które wynikają z artystycznych obsesji Beksińskiego związanych z rozkładem i odrodzeniem, tematami, za którymi artysta podążał w ramach płynnego procesu łączącego destrukcję (rzeźba, fotografia) i patologię; metaforyczną ewokację cyklu życia. Już to w formie Kineform Andrzeja Pawłowskiego, już to Katedry Tomasza Bagińskiego (należy mieć też na uwadze zainteresowanie Beksińskiego rozwojem CGI), przy szczególnie bogatym stylu i formach pożyczonej od Felliniego, można by uznać, że jedyną siłą, która uniemożliwiła artyście podjęcie tematów obecnych w jego sztuce poprzez film był w istocie czas, czy też jego brak.

Viren Denis

Denis Viren, Ph.D. (State Institute for Art Studies, Moscow, Russia)

Various obsessions of Alexander Sroczyński
lecture in Polish

Alexander Sroczyński – reżyser, scenarzysta i rysownik od lat mieszkający w Stanach Zjednoczonych – to postać bardzo oryginalna i interesująca, choć zdecydowanie mniej znana, niż inni autorzy filmów animowanych w Polsce. Jego filmy mają wyrazisty styl animacji i kreski, przypominający czasem Billa Plymptona czy niedawny hit festiwalowy „Consuming Spirits” Chrisa Sullivana, ale jednocześnie niepowtarzalny. Twórczość Sroczyńskiego jest fascynująca zarówno pod względem formalnym jak i gatunkowym, bowiem reżyser swobodnie łączy w swoich filmach animację ze zdjęciami aktorskimi, a pastisze okrutnych, pełnych przemocy horrorów przeplata przewrotnym humorem i psychologizmem. Bohaterowie Sroczyńskiego mają przeróżne obsesje, takie jak narwana miłość, skazane na klęskę próby ucieczki od schorowanego świata czy łaknienie krwi... W jakim stopniu przedstawione obsesje są perwersją a w jakim – rebelią, buntem przeciwko szarej, bezdusznej rzeczywistości? Referat będzie próbą syntezy poszukiwań artystycznych Sroczyńskiego w oparciu o kilka najważniejszych filmów reżysera.

Zmudziński Bogusław

Dr Bogusław Zmudziński (Akademia Górniczo-Hutnicza)

Animacja jako detonacja. Kontestacyjne i antycywilizacyjne aspekty twórczości filmowej Jana Švankmajera 
(Animation as Detonation. Counter-culture and Anti-civilizational aspects of Cinema of Jan Švankmajer)
wykład wideo w języku polskim